Slim en hoogbegaafd is niet hetzelfde
Je hebt slimme kinderen en je hebt hoogbegaafde kinderen. Slimme kinderen hebben een hoger IQ dan gemiddeld. Mirjam noemt hen schoolslim, ze leren makkelijk op school. Hoogbegaafde kinderen hebben een hoger IQ plus bepaalde persoonlijkheidskenmerken. Wat die kenmerken zijn zie je hieronder in het Zijnsluik van Tessa Kieboom dat Mirjam gebruikt.
Hoogbegaafde (HB) kinderen in de onderbouw kunnen vroegwijs overkomen. Misschien vraag je je wel eens af 'Waar heeft hij dat van?' of denk je 'Wat een wijsneus!'. Ze gaan soms al vroeg onderhandelen. Ook komt een snelle verbale ontwikkeling vaak voor. De kinderen kunnen ons het idee geven sociaal emotioneel achter te lopen. Verrassend genoeg worden we op het verkeerde been gezet. Zij zijn in veel gevallen juist verder! Door dit verschil in ontwikkeling kan onenigheid met leeftijdsgenoten ontstaan.
Ook valt op dat ze lang kunnen doorgaan met (waarom)vragen stellen. Ze willen het naadje van de kous weten. Ook stellen zij soms vragen waar je van kunt schrikken zoals bijvoorbeeld over thema’s als de dood.
Weet dat hoogbegaafde kinderen andere informatie nodig hebben dan je misschien gewend bent te geven. Bijvoorbeeld bij eten in plaats van 'daar wordt je groot en sterk van' zeg je 'jouw lijf heeft brandstof nodig, net als een auto'. Leg altijd uit waarom.
HB kinderen lopen niet op alle vlakken voor. Jouw verwachtingen kloppen daardoor niet altijd. Je denkt 'Dat zou jij toch moeten weten!'. Wist je dat zij moeilijke dingen nog wel eens willen ontwijken om te voorkomen een fout te maken? Het kan je verbazen.
Mirjam vertelt dat over oudere kinderen geregeld wordt gezegd dat ze brutaal reageren. Deze reacties komen echter voort uit hun kritische manier van denken. Het is niet hun bedoeling om brutaal te zijn.
Om eens over na te denken
Mag een HB kind zich terugtrekken tijdens de TSO? Is er een plekje waar het zich kan afsluiten voor prikkels? Overgevoeligheid komt vaak voor. Veel kinderen willen zich tussen de middag ontladen. Weet jij of er kinderen zijn die deze behoefte veel minder of niet hebben? Sommigen hebben het namelijk nodig om op te laden. Mag een kind alleen in het gebouw blijven? Hoe kan je dat afspreken met elkaar? Mirjam weet dat het vaak als lastig wordt ervaren om uitzonderingen te maken. Durf jij het aan om een uitzondering te maken als er een kind is dat alleen binnen kan blijven? Spreek wel altijd de voorwaarden met het kind door.
Botsen met de regels
Heb je een groepje of een hele klas hoogbegaafde kinderen en botsen kinderen veel met de regels? Gooi het open, zegt Mirjam. Geef een kader aan. Daarbinnen kan je een beroep doen op hun verantwoordelijkheidsgevoel, creativiteit en oplossingsvermogen.
- Dit is de TSO
- Dit willen we bereiken
- Hoe kunnen we er voor zorgen dat het op een veilige manier gebeurt?
Vaardigheden die goed van pas komen bij de begeleiding van kinderen en hoogbegaafde kinderen in het bijzonder
- Op rustige toon kunnen uitleggen
- Op gelijk niveau praten met het kind
- Grenzen aangeven zonder een autoritaire toon te gebruiken
- Uitzonderingen durven maken
- Kinderen betrekken bij de oplossing
- Samen kunnen werken met de leerkracht. Als je niet op één lijn zit hebben ze dat extra snel door.
- Jouw eigen grenzen kennen en duidelijk aan kunnen geven
Communicatie
Mirjam merkt in haar praktijk en tijdens de trainingen die zij geeft dat er één ding is dat erg moeilijk blijkt te zijn. Het betreft het maken van echte verbinding met kinderen. Dit is voor alle kinderen noodzakelijk. Het is een vertrekpunt. Het is belangrijk de kinderen beter te leren kennen en begrijpen.- Stel vragen
- Wat is er aan de hand? Laat kinderen vertellen. Bijvoorbeeld: ‘Wat is er volgens jou niet eerlijk aan de regel?’
- Geef jouw eigen grens of de TSO grenzen aan met zogenaamde ik-boodschappen: 'De toon die je gebruikt vind ik niet prettig. Was dit je bedoeling?' Of 'Ik zie dat je het er niet mee eens bent. Klopt dat?'
- Wil je een kind aanspreken op zijn gedrag doe dit dan één op één in plaats van in de groep. Het rechtvaardigheidsgevoel is namelijk vaak sterk ontwikkeld.
