Kijk naar het kind en de situatie
Ik vertelde hen dat een sanctie op overschrijding van een grens veel verschijningsvormen kan hebben. Het is altijd belangrijk om naar het kind en de situatie te kijken. Wat weet je van dit kind of groepje kinderen? Wat is de “gebruiksaanwijzing”? Ging er per ongeluk iets mis? Was het uit enthousiasme? Zit een kind vandaag of langere tijd niet goed in zijn vel? Is emotiecontrole nog erg lastig? Probeer achter het gedrag van het kind te kijken. Daar ligt de oplossing voor de aanpak.
Realiseer je dat kinderen ...
- jouw begeleiding nodig hebben bij het leren dragen van verantwoordelijkheid voor hun gedrag,
- jouw begeleiding nodig hebben bij het leren wat het effect van hun gedrag op de ander is,
- meer leren van complimenten, dus geef die waar nodig, zonder te overdrijven,
- meer leren als zij zelf oplossingen bedenken voor ontstane situaties,
- meer leren als ze de ander (die ze bijv. pijn hebben gedaan) moeten helpen.
Sancties
Ik ben er een voorstander van om met kinderen te denken en werken in volgordes. Je kunt door naar de volgende stap als de huidige stap goed is afgerond. Je hoeft het woord straf niet in de mond te nemen. Kinderen weten meestal heel goed wat er aan de hand is. Het houdt de sfeer of relatie positief. Waarschuw altijd 1 of 2 keer. Geef aan wat er wel moet gebeuren i.p.v. wat je niet wilt.
Werken in volgordes
- Je mag spelen, tekenen etc. als er voldoende is gegeten, afval is weggegooid en de lunchtrommel in de tas is gedaan.
- Je mag naar buiten als een probleem dat binnen is ontstaan is opgelost.
- Onenigheid buiten betekent bij jou of bij een vaste afgesproken plek de oplossing bedenken en weer verder spelen.
- Je kunt terug naar de klas wanneer een probleem dat tijdens de TSO ontstond is opgelost.
- Etc.
Probeer bij het vertellen van een sanctie in je houding en stem duidelijk en beslist te zijn. Gebruik weinig woorden. Er is dan meer focus.
Hoe het afliep
Van het jongetje in het voorbeeld bleek bij het tso-team bekend te zijn dat er leer- en gedragsproblemen zijn. De leerkracht heeft geregeld ondersteuning nodig voor haar begeleiding met dit kind. Je mag er in dit soort situaties van uitgaan dat er ook tijdens het overblijven geregeld ondersteuning nodig zal zijn. Er is ontdekt dat bij flinke opwinding kleuren of tekenen dit kind rustig maakt. Dat was niet bekend bij het tso-team. Bij heftige emoties ben je niet in staat na te denken of rustig te praten. Als je gekalmeerd bent kan dit wel. De sanctie in zijn geval is dat samen met ouders is afgesproken dat hij een aantal weken een deel van zijn zakgeld aan school geeft als (symbolische bijdrage) voor de kosten van het nieuwe raampje.
