Het kwaliteitenkwadrant
Een hulpmiddel bij lastig gedrag kan het kwaliteitenkwadrant zijn. Door het invullen daarvan ga je op zoek naar de oorzaak van bepaald gedrag. Je kunt zo’n kwadrant van alle kanten invullen, het kost even oefening maar als het goed is klopt het als een bus en kan het verrassende inzichten geven.
Laten we het brutale gedrag van bovenaan als voorbeeld nemen. Stel dat deze manier van reageren het valkuilgedrag is van het meisje. Ze is spontaan, kan goed voor zichzelf opkomen en is niet op haar mondje gevallen. Haar kwaliteit is dus dat ze assertief is. Als je te assertief bent, kun je brutaal worden, je schiet als het ware door in je kwaliteit, het is te veel van het goede.
Valkuilgedrag
Als je na de overblijf informeert bij haar juf, beaamt zij dat ook. Valkuilgedrag wordt vaak getriggerd door de allergie. Het zou zo maar kunnen dat Miranda allergisch is voor iemand die niet goed zijn of haar grenzen aan durft te geven, die in haar ogen ‘laf’ is. Daar reageert ze heftig op met brutaal gedrag.
Nu is het mijn werk om me af te vragen of dat zo is. Ben ik wel duidelijk genoeg geweest? Durf ik wel mijn grenzen aan te geven? En natuurlijk wil ik dat ze zich op een respectvolle manier uit.
Meestal ga je hier over nadenken als bepaald gedrag vaak voorkomt en je er echt last van hebt. Dan kun je soms thuis dit puzzeltje maken en nadenken over een eventuele reactie de volgende keer.
Uitdaging
Miranda vraagt eigenlijk om een duidelijke grens en in mijn reactie op haar kan ik meteen haar uitdaging, respect, laten zien: ‘Ik schrik van jouw antwoord! Klopt, ik ben je moeder niet, ik ben je overblijfjuf en wij ruimen om de beurt op en het is nu jouw beurt. Ruim maar even gauw op dan zijn we zo klaar!’
